
Вывод
Исследование подтвердило, что эстетика космической эры оказала прямое влияние на дизайн одежды второй половины ХХ века. Space Age сформировал интерес к новым материалам, аэрокосмическим технологиям и иной логике взаимодействия человека со средой, что привело к появлению новых форм и принципов конструирования.
Анализ показал, что визуальный язык космоса возник на пересечении научной фантастики и архивных данных НАСА. Иллюстрации, публикации о технологиях и документальные материалы создали общий визуальный код, который архитектура, кино и мода использовали для построения собственных образов будущего.
Отдельное значение в этом процессе имеет тема невесомости, которая стала важным визуальным и концептуальным фактором, изменив представление о силуэте, движении тканей и конструировании одежды. Эти наблюдения стали основанием для появления пространственных форм, мягких структур и поисков одежды, реагирующей на движение.
Современный космический туризм демонстрирует дальнейшее изменение визуальной культуры космоса. Корпоративные скафандры и образы «обычного человека» в космической среде усиливают прикладной подход и снижают героизацию, задавая новые эстетические направления.
Таким образом, цели исследования были достигнуты: прослежено влияние эстетики Space Age, выявлена связь фантастики, архивов НАСА и моды, рассмотрена роль архитектуры и кино в формировании визуального языка будущего и показано, как современные космические программы трансформируют культурные представления о космосе и формируют новые визуальные образы.
Барт, Р. Система моды / Р. Барт; пер. с фр. — М.: Академический проект, 2003.
Браун, Б. Космическая одежда. Мода в невесомости / Б. Браун; пер. с англ. ; ред. серии И. Ю. Астанина. — М.: Новое литературное обозрение, 2020. — 240 с. — (Библиотека журнала «Теория моды»).
Гройс, Б. Russian Cosmism / B. Groys. — Cambridge: MIT Press, 2018.
Горман, М. The Space Age Aesthetic: Design, Architecture and Popular Culture 1960–1980 / M. Gorman. — Cambridge: MIT Press, 2014.
Лауниус, Р. Д. Apollo’s Legacy: Perspectives on the Moon Landings / R. D. Launius. — Washington: Smithsonian Books, 2019.
Миллер, Д. Fashion and Technology: A Cultural History / D. Miller. — London: Bloomsbury Academic, 2021.
Пантон, В. Verner Panton: The Collected Works / Vitra Design Museum. — Weil am Rhein: Vitra Design Museum, 2000.
Проун, Дж. Design and Space: The 1960s Space-Age Aesthetic / J. Prown. — Cambridge: MIT Press, 2017.
Уайт, А. The Future Looked Like This: Retro-Futurism and the Space Age in Fashion / A. White. — New York: Chronicle Books, 2016.
Чан, С. Fashion and Technology: A Guide to Materials and Applications / S. Chan. — London: Thames & Hudson, 2018.
Post Gravity Art // Postgravityart.space. Режим доступа: https://www.postgravityart.space (Дата обращения: 11.09.2025).
Firework. Joe Colombo // Salone del Mobile Milano. Режим доступа: https://www.salonemilano.it/en/articles/firework-joe-colombo (Дата обращения: 09.11.2025).
History of Interbau 1957 // Hansaviertel Berlin. Режим доступа: https://hansaviertel.berlin/en/interbau-1957/geschichte-der-interbau-1957/ (Дата обращения: 09.11.2025).
Louis Poulsen Product Catalogue // Matislinder.no. Режим доступа: https://www.matislinder.no/2016/02/15/sjarmerende-louis-poulsen-produktkatalog/ (Дата обращения: 10.11.2025).
Past and the Future Collide at This UFO-Shaped House «Maison Xasteros» // AD Middle East. Режим доступа: https://www.admiddleeast.com/story/past-and-the-future-collide-at-this-ufo-shaped-house-maison-xasteros (Дата обращения: 19.11.2025).
Vasarely: An Icon of the Space Age // Artspter Blog. Режим доступа: https://blog.artsper.com/en/a-closer-look/vasarely-an-icon-of-the-space-age/ (Дата обращения: 15.11.2025).
«Полет мысли: искусство и космос» // НИУ ВШЭ. Режим доступа: https://hum.hse.ru/news/213823232.html (Дата обращения: 15.10.2025).
Архитектон // Википедия. Режим доступа: https://ru.wikipedia.org/wiki/Архитектон (Дата обращения: 04.11.2025).
Архитектон Альфа (1920) // Сайт Института истории и теории архитектуры. Режим доступа: https://chi.ru/wp-bd/2022/02/02/архитектон-альфа-1920/ (Дата обращения: 04.11.2025).
Произведение № 11262 // Третьяковская галерея. Режим доступа: https://my.tretyakov.ru/app/masterpiece/11262 (Дата обращения: 04.11.2025).
Произведение № 11264 // Третьяковская галерея. Режим доступа: https://my.tretyakov.ru/app/masterpiece/11264 (Дата обращения: 04.11.2025).
Произведение № 11260 // Третьяковская галерея. Режим доступа: https://my.tretyakov.ru/app/masterpiece/11260 (Дата обращения: 04.11.2025).
Произведение № 11267 // Третьяковская галерея. Режим доступа: https://my.tretyakov.ru/app/masterpiece/11267 (Дата обращения: 04.11.2025).
Произведение № 21757 // Третьяковская галерея. Режим доступа: https://my.tretyakov.ru/app/masterpiece/21757 (Дата обращения: 04.11.2025).
Живопись XIX–XX веков. Произведение ЖБ-9577 // Русский музей VRM. Режим доступа: https://rusmuseumvrm.ru/data/collections/painting/20_10_zhB_9577/index.php (Дата обращения: 10.12.2025).
Живопись XIX–XX веков. Произведение ЖБ-990 // Русский музей VRM. Режим доступа: https://rusmuseumvrm.ru/data/collections/painting/19_10_zhB_990/index.php (Дата обращения: 04.11.2025).
Густав Клуцис. Кратко // Vkhutemas Academy. Режим доступа: https://vkhutemas.academy/articles/gustav-klutsis-korotko (Дата обращения: 12.10.2025).
Astronomy Lecture Notes // University of Nevada, Las Vegas. Режим доступа: https://www.physics.unlv.edu/~jeffery/astro/ial/ial_020.html (Дата обращения: 23.10.2025).
A Sense of Space: The Separation of Dress and Body in Microgravity // Royal College of Art. Режим доступа: https://researchonline.rca.ac.uk/5185/1/ (Дата обращения: 05.10.2025).
Keynote: Fashion for Weightlessness // University of Hertfordshire. Режим доступа: https://researchprofiles.herts.ac.uk/en/publications/ (Дата обращения: 05.10.2025).
Signals of Change: Interview with Dr. Barbara Brownie // FAAR Space. Режим доступа: https://faar.space/faar-outlook/signals-of-change (Дата обращения: 05.10.2025).
TVAD Symposium // University of Hertfordshire. Режим доступа: https://www.herts.ac.uk/research/groups-and-units/tvad (Дата обращения: 05.10.2025).
Space Suit Evolution // NASA. Режим доступа: https://sma.nasa.gov/.../space_suit_evolution.pdf (Дата обращения: 02.11.2025).
NASA Technical Report: Space Suit Systems // NASA Technical Reports Server. Режим доступа: https://ntrs.nasa.gov/api/citations/.../download (Дата обращения: 02.11.2025).
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%82%D0%B5%D1%88%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%B5_%D0%BD%D0%B0_%D0%9B%D1%83%D0%BD%D1%83_(%D1%84%D0%B8%D0%BB%D1%8C%D0%BC, 1902) (Дата обращения: 15.10.2025).
https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcRDXEDOv_j9wCxoXw2ZgoAF1OyAN26uTJHIZ2VhnSwChZAE0quG (Дата обращения: 15.10.2025).
https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTRnbusnMX8vxGquDu1qnRHCe8D7sn_8ZcQoRtrV4VtQR174V8h (Дата обращения: 15.10.2025).
https://tarnmoor.com/2023/03/02/future/ (Дата обращения: 15.10.2025)
https://theconversation.com/techno-fix-futures-will-only-accelerate-climate-chaos-dont-believe-the-hype-125678 (Дата обращения: 03.10.2025).
https://slvpost.com/event/star-trek-original-series-marathon/ (Дата обращения: 03.10.2025).
https://www.vogue.com/slideshow/jerry-hall-archives-star-wars (Дата обращения: 03.10.2025).
https://www.novastronomy.com/post/star-trek-a-cultural-legacy (Дата обращения: 03.10.2025).
https://www.dazeddigital.com/fashion/article/36087/1/times-fashion-designers-created-costumes-for-films-chanel-saint-laurent-gaultier (Дата обращения: 02.10.2025).
https://www.posterlounge.ie/p/361445.html (Дата обращения: 02.10.2025).
https://www.journal-du-design.fr/design/nuit-blanche-drouot-10-ans-kapandji-morhange-50607/ (Дата обращения: 02.10.2025).
https://www.mirf.ru/kino/kosmicheskaya-odisseya-2001-goda-50-let (Дата обращения: 02.10.2025).
https://naked-science.ru/article/astronomy/black-holes-eat-way-faste (Дата обращения: 02.10.2025).
https://blog-imgs- (Дата обращения: 02.10.2025).75.fc2.com/p/s/y/psyvano/interstellar_6.jpg
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D1%83%D1%82%D0%BD%D0%B8%D0%BA-1 (Дата обращения: 02.10.2025).
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%B4%D0%B2%D1%83%D1%85_%D1%82%D0%B5%D0%BB (Дата обращения: 11.11.2025).
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f5/Light_dispersion_conceptual_waves.gif (Дата обращения: 15.11.2025).
https://www.vpm.org/npr-news/2023-12-10/a-massive-star-called-betelgeuse-will-be-briefly-obscured-by-an-asteroid-monday-night (Дата обращения: 13.11.2025).
https://noirlab.edu/public/images/noao0134a/ (Дата обращения: 13.11.2025).
https://www.bonhams.com/auction/22396/lot/28/victor-vasarely-1906-1997-ond-iii-1968/ (Дата обращения: 23.09.2025).
https://one.bid/en/grafika-i-rysunek-victor-vasarely-1906-1997-ond-jg-1975-r/1446021 (Дата обращения: 23.09.2025).
https://www.rhino.com/article/single-stories-david-bowie-space-oddity (Дата обращения: 23.09.2025).
https://artchive.ru/artists/62362~Bridzhet_Rajli/works/535395~Bez_nazvanija_Krugovoe_dvizhenie (Дата обращения: 23.09.2025).
https://christchurchartgallery.org.nz/events/black-to-white-discs-by-bridget-riley (Дата обращения: 23.09.2025).
https://gazelliarthouse.com/artists/bridget-riley/overview/ (Дата обращения: 23.09.2025).
https://artinvestment.ru/news/exhibitions/20080817_queen_of_optical_illusions.html (Дата обращения: 23.09.2025).
https://www.maharam.com/maharam/products/optik-by-verner-panton-1969/colors/006-white-black (Дата обращения: 28.09.2025).
https://www.1stdibs.com/furniture/rugs-carpets/russian-scandinavian-rugs/vintage-scandinavian-verner-panton-textile7-ft-9-x-7-ft-9/id-f_24761012/ (Дата обращения: 28.09.2025).
https://shop.bauhaus-movement.com/ru/verner-panton-carpet-gate-ru/ (Дата обращения: 28.09.2025).
https://www.etoffe.com/en/furnishing-fabrics/31305-geometri-fabric-maharam.html (Дата обращения: 28.09.2025).
https://www.maharam.com/products/unisol-by-verner-panton-1965/colors/001-black-white (Дата обращения: 28.09.2025).
https://www.bukowskis.com/en/auctions/579/130-verner-panton-curtains-2-pieces-and-samplers-11-pieces-cotton-velor-a-variety-of-orange-nuances-and-patterns-verner-panton (Дата обращения: 28.09.2025).
https://nazmiyalantiquerugs.com/mid-century-modern-blue-color-kreis-design-vintage-verner-panton-textile-47719/ (Дата обращения: 17.10.2025).
https://www.billingsauction.com/winter-2020-auction/p/421-verner-panton-screenprint (Дата обращения: 17.10.2025).
https://design-mate.ru/guide/read/objects/object/panton-chair (Дата обращения: 17.10.2025).
https://www.classic-modern.co.uk/midcentury-modern-design-blog/verner-panton-blog/two-topans-pendant-spot (Дата обращения: 17.10.2025).
https://lab-des.com/catalog/mebel/gostinnaya-zona/kresla/kreslo-heart-cone-chair/ (Дата обращения: 17.10.2025).
https://oldfilmsflicker.com/post/190101366053/setdeco-verner-panton-multi-level-living-space (Дата обращения: 19.10.2025).
https://www.xxo.com/blog/articles/visiona-1968-1971-78 (Дата обращения: 15.10.2025).
https://www.verner-panton.com/en/werk/visiona-2-vp1148-00-b-d12/ (Дата обращения: 15.10.2025).
https://www.dwell.com/collection/theory-891e3f4d (Дата обращения: 23.10.2025).
https://www.luxaflex.de/blog/verner-panton-faerbt-eine-neue-welt/ (Дата обращения: 23.10.2025).
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Von_Braun_1952_Space_Station_Concept_9132079_original.jpg (Дата обращения: 23.10.2025).
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Inflatable_habitat_s89_20084.jpg (Дата обращения: 28.10.2025).
=https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Inside_Space_Station_Alpha.jpg (Дата обращения: 28.10.2025).
https://designstory.ru/news/view/3889 (Дата обращения: 26.10.2025).
https://worksinprogress.co/issue/inflatable-space-stations/ (Дата обращения: 26.10.2025).
https://www.casaricca.ru/journal/art/nazad_v_budushchee_udivitelno_sovremennye_ikony_dizayna_dzho_kolombo/ (Дата обращения: 26.10.2025).
https://www.artsy.net/artwork/joe-colombo-minikitchen (Дата обращения: 26.10.2025).
https://www.artstation.com/artwork/JP8Zv (Дата обращения: 19.10.2025).
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Apollo_11_Kommandomodul_%22Columbia%22.jpg (Дата обращения: 19.10.2025).
https://www.sobaka.ru/city/city/10986 (Дата обращения: 27.09.2025).
https://www.casaricca.ru/journal/art/shar-i-mylnyy-puzyr/ (Дата обращения: 27.09.2025).
https://www.today.it/casa/abitazione-forma-ufo.html (Дата обращения: 27.09.2025).
https://www.maisonapart.com/edito/amenagement-exterieur/mobilier-de-jardin/exposition-utopie-plastic---decouvrez-trois-habita-11627.php (Дата обращения: 29.09.2025).
https://www.ad-magazin.de/artikel/small-spaces-mikro-architektur-design-clement-cividino (Дата обращения: 29.09.2025).
https://officiel-online.com/lifestyle-2/style-life/pierre-cardin-bubble-palace/ (Дата обращения: 29.09.2025).
https://en.wikipedia.org/wiki/Futuro (Дата обращения: 16.11.2025).
https://www.architecturedecollection.fr/en/product/villa-architect-seventies-space-age-perche-gaston-pierre-dreux/ (Дата обращения: 16.11.2025).
https://www.vogue.com/article/travel-airport-hotel-design-eero-saarinen-jfk (Дата обращения: 16.11.2025).
https://www.forbes.com/sites/jamesfarrell/2024/01/19/small-plane-makes-emergency-landing-on-virginia-highway/ (Дата обращения: 16.11.2025).
https://www.architecturaldigest.com/story/how-trailblazing-architect-paul-r-williams-changed-hollywood (Дата обращения: 22.11.2025).
https://housesworldwide.wordpress.com/2013/01/14/did-you-say-innovative-wait-to-see-this/ (Дата обращения: 22.11.2025).
https://de.wikipedia.org/wiki/Space_Needle (Дата обращения: 22.11.2025).
https://www.madmenart.com/time-magazine/1961-05-alan-shepard-copyright-time-magazine/ (Дата обращения: 22.11.2025).
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Alan_Shepard_in_Mercury_flight_suit.jpg (Дата обращения: 22.11.2025).
https://www.rferl.org/a/Remembering_The_Moon_Landing_40_Years_Later/1779786.html (Дата обращения: 22.11.2025).
https://posta-magazine.ru/article/space-and-fashion/ (Дата обращения: 22.11.2025).
https://www.hilobrow.com/2015/07/22/the-machine-stops-2/ (Дата обращения: 22.11.2025).
https://blog.fabrics-store.com/2020/01/30/pierre-cardin-fashion-for-the-space-age/ (Дата обращения: 22.11.2025).
https://the-rmag.com/andre-courreges-the-original-space-age-couturier/ (Дата обращения: 22.11.2025).
https://pravdoiskatel77.livejournal.com/5929780.html (Дата обращения: 25.11.2025).
https://cosmatica.org/articles/32-pervaja-mirovaja-vystavka-mezhplanetnyh-apparatov-i-mehanizmov-1927-g.html (Дата обращения: 25.11.2025).
https://mk.mosreg.ru/sobytiya/novosti-ministerstva/vystavka-aleksandra-labasa-nevesomost-otkroetsya-v-muzee-novyi-ierusalim (Дата обращения: 28.11.2025).
https://centrezotov.ru/events/laboratoriya-shkola-kinozritelya-1920-h/film-konczert-kymatic-x-aelita/ (Дата обращения: 25.11.2025).
https://kosmo-museum.ru/events/kosmicheskiy-reys-34453a4f-b2e2-411f-b5d3-e6be42579953 (Дата обращения: 25.11.2025).
https://www.esa.int/Space_in_Member_States/Germany/Interplanetarer_Internetanschluss (Дата обращения: 25.11.2025).
https://www.nasa.gov/image-article/jaxa-astronaut-soichi-noguchi-poses-holiday-season-portrait/ (Дата обращения: 14.11.2025).
https://www.saatchiart.com/art/Photography-Fire-in-the-Sky-04/688420/3593823/view (Дата обращения: 14.11.2025).
https://trendland.com/zena-hollowa/ (Дата обращения: 14.11.2025).
https://asd.gsfc.nasa.gov/archive/sm4/multimedia/gallery5_nbl.html (Дата обращения: 14.11.2025).
https://www.swissinfo.ch/fre/le-grand-prix-du-design-pour-julia-born-peter-knapp-et-sarah-owens/46703684 (Дата обращения: 14.11.2025).
https://www.dazeddigital.com/fashion/article/24705/1/hussein-chalayan-is-creating-an-avant-garde-dance-show (Дата обращения: 14.11.2025).
https://www.standard.co.uk/culture/theatre/hussein-chalayan-gravity-fatigue-dance-review-catwalk-takes-a-spin-a3103066.html (Дата обращения: 14.11.2025).
https://www.vanityfair.com/style/photos/2014/09/fashion-show-stunts (Дата обращения: 14.11.2025).
https://metropolismag.com/profiles/iris-van-herpen-is-making-fashion-future/ (Дата обращения: 14.11.2025).
https://www.afpbb.com/articles/-/3014354 (Дата обращения: 16.11.2025).
https://www.smithsonianmag.com/air-space-magazine/a-marriage-made-in-microgravity-108003020/ (Дата обращения: 16.11.2025).
https://www.elle.vn/the-gioi-thoi-trang/cong-nghe-3d-trong-bst-iris-van-herpen-fw16-17/ (Дата обращения: 16.11.2025).
http://archive.olats.org/space/13avril/2005-2/te_kDuboisBureaud.php (Дата обращения: 16.11.2025).
https://prist-esanpdc.fr/?p=1852 (Дата обращения: 16.11.2025).
https://alchetron.com/Frank-Pietronigro (Дата обращения: 16.11.2025).
https://www.london-se1.co.uk/news/view/3703 (Дата обращения: 16.11.2025).
https://nskstate.com/article/gravitation-zero-noordung-biomechanics-1999/ (Дата обращения: 16.11.2025).
https://nskstate.com/article/cosmokinetic-theatre-performance-noordung-1995-2025-2045/ (Дата обращения: 16.11.2025).
https://www.explore-space.mit.edu/catalog/telemetron-orchestra (Дата обращения: 16.11.2025).
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Voyager-golden-record-lamination-bonding-8-31-77_30849777135_o.jpg (Дата обращения: 16.11.2025).
https://www.theartnewspaper.ru/posts/20230412-usef/ (Дата обращения: 19.10.2025).
https://www.gctc.ru/main.php?id=3174 (Дата обращения: 19.10.2025).
https://www.e-flux.com/journal/4 (Дата обращения: 19.10.2025).
https://www.techcult.ru/space/6512-astronavty-na-mks-pohitili-malenkuyu-zemlyu (Дата обращения: 19.10.2025).
https://www.livescience.com/spacex-crew-dragon-tremor-dinosaur-toy.html (Дата обращения: 19.10.2025).
https://78centr.ru/?p=15352 (Дата обращения: 21.10.2025).
https://burstenstore.ru/stati/pechat-vkusnoy-edy-na-printere-chto-eto-i-mozhno-li-kushat-takoe/ (Дата обращения: 21.10.2025).
https://www.space.com/space-exploration/international-space-station/nasa-astronaut-uses-homemade-star-tracker-to-take-incredible-deep- (Дата обращения: 21.10.2025).
space-photo-from-isshttps://naked-science.ru/community/901556 (Дата обращения: 21.10.2025).
https://science.nasa.gov/asset/hubble/neptune-enhanced-color/ (Дата обращения: 21.10.2025).
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%86%D0%B0_%D0%A3%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0 (Дата обращения: 25.10.2025).
https://www.techinsider.ru/science/644423-togda-i-seychas-kak-vyglyadyat-pervye-i-poslednie-snimki-planet/ (Дата обращения: 25.10.2025).
https://www.digitaltrends.com/space/astronauts-sublime-earth-photo-is-surely-one-of-his-best-yet/ (Дата обращения: 25.10.2025).
https://vpravda.ru/obshchestvo/kosmonavt-vagner-s-mks-pokazal-volgogradcam-pervuyu-kometu-2025-goda-198872/ (Дата обращения: 25.10.2025).
https://thrucolorfuleyes.wordpress.com/2010/11/24/issey-miyakes-origami-collection-132-5-is-totally-magical/ (Дата обращения: 25.10.2025).
https://www.nasa.gov/missions/station/iss-research/celebrating-womens-history-month-female-space-station-crew-members/ (Дата обращения: 27.10.2025).
https://www.space.com/16143-women-space-firsts-gallery.html (Дата обращения: 27.10.2025).
https://www.nasa.gov/image-article/crewmates-dmitri-petelin-anna-kikina-nicole-mann/ (Дата обращения: 27.10.2025).
https://www.telemundo.com/entretenimiento/latinx-now-english/bipoc-and-latinx-women-making-history-rcna26550 (Дата обращения: 27.10.2025).
https://angella.ca/spacewear-1 (Дата обращения: 27.10.2025).
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:STS-124_Karen_window.jpg (Дата обращения: 28.11.2025).
https://www.nasa.gov/news-release/nasa-astronaut-shannon-walker-retires/ (Дата обращения: 28.11.2025).
https://www.flickr.com/photos/nasa2explore/10331187665 (Дата обращения: 28.11.2025).
https://lightswitch.net/work/view/virgin-galactic-and-under-armour-flight-suit-reveal (Дата обращения: 28.11.2025).
https://faar.space/faar-outlook/signals-of-change-an-interview-with-anna-talvi (Дата обращения: 28.11.2025).
https://www.space.com/spacex-crew-dragon-astronaut-launch-by-spring-2020.html (Дата обращения: 28.11.2025).
https://naked-science.ru/community/1063390 (Дата обращения: 28.11.2025).
https://www.techinsider.ru/technologies/news-785043-blue-origin-uspeshno-zapustila-shest-chelovek-na-granicu-kosmosa/ (Дата обращения: 28.11.2025).
https://naked-science.ru/community/999156 (Дата обращения: 28.11.2025).
https://www.rrauction.com/auctions/lot-detail/348328106914352-apollo-a7l-space-suit-wrist-disconnects/ (Дата обращения: 29.11.2025).
https://airandspace.si.edu/collection-objects/glove-left-a7-l-extravehicular-apollo-11-armstrong-flown/nasm_A19730040002 (Дата обращения: 29.11.2025).
https://antiqrussia.ru/product/perchatka-ot-kosmicheskogo-skafandra-sokol/ (Дата обращения: 29.11.2025).
https://www.nasa.gov/centers-and-facilities/nesc/advancing-human-spaceflight-safety/ (Дата обращения: 29.11.2025).
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:ISS-37_Karen_Nyberg_performs_Body_Mass_Measurement_activities.jpg (Дата обращения: 29.11.2025).
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:ISS-36_Karen_Nyberg_works_with_Robonaut_2.jpg (Дата обращения: 29.11.2025).
https://www.ixbt.com/live/science/astronavty-i-kosmonavty-73-y-ekspedicii-proveli-seriyu-nauchnyh-eksperimentov-i-rabot-po-tehnicheskomu-obsluzhivaniyu-na-mks.html (Дата обращения: 29.11.2025).
https://krasrab.ru/news/krasnoyarsk/48235 (Дата обращения: 29.11.2025).
https://www.nasa.gov/history/alsj-and-afj/ (Дата обращения: 29.11.2025).